उस्ताद शफात अहमद खान !

उस्ताद शफात अहमद खान !

काहीतरी ऐकत असलं, की काही वेगळीच आठवण येते. आज कोर्टातून घरी आलो. विदुषी मालिनी राजूरकर यांचा ‘मारवा’ ऐकावा का, हा मनांत विचार येत होता, आणि इंटरनेटवर चाळत होतो. तेवढ्यात कसे कोण जाणे, नांव दिसले - उस्ताद शफात अहमद खान !

उस्ताद शफात अहमद खान ! तबल्यातील जी विविध घराणे आहेत, त्यापैकी दिल्ली घराण्याचे हे नामवंत तबलावादक ! उस्ताद छम्मा खान साहेब यांचे शिष्य ! यांची तबल्याची साथ खूप वर्षांपूर्वी ऐकली होती.

पूर्वी जमायचं मला, कुठे कार्यक्रम असला की जायला ! काम कमी, जवळ पैसे कमी, पण उत्साह त्यामानाने जास्त असायचा ! असाच पुण्याला गेलो होतो, संगीत सभेला. ती बहुदा अखिल भारतीय गांधर्व महाविदयालय यांनी आयोजित केलेली संगीत सभा असावी. त्यातील एक कार्यक्रम होता, बासरीवादनाचा ! सुविख्यात बासरीवादक, पं. हरिप्रसाद चौरसिया यांचा ! यांच्याबद्दल काय सांगणार ? भगवान श्रीकृष्णाची बासरी ऐकायला मिळणे तर शक्य नाही, पण असं म्हणायचे, निदान पं. पन्नालाल घोष किंवा पं. हरिप्रसाद चौरसिया यांना तरी ऐकावे.

त्या कार्यक्रमांच पं. हरिप्रसाद चौरसियांसोबत बासरीच्या साथीला होते, त्यांचे शिष्य श्री. रूपक कुलकर्णी ! त्यांचे बासरीवादन सुरू झाले, स्वरविस्तार, आलाप सुरू झाला ! श्रोते अगदी रंगून गेले होता. आता कोणता राग त्यावेळी वाजवला, ते आठवत नाही. यानंतर पंडीतजी बासरीवर गत सुरू करणार, तोच झब्बा पायजम्याच्या वेषात, सर्व श्रोत्यांना नमस्कार करत आणि टाळ्यांच्या कडकडाटात, उस्ताद शफात अहमद खान आले. त्यावेळी मी त्यांना सर्वप्रथम बघीतले. त्यानंतर मात्र अप्रतिम बासरी वादन आणि तितकीच तोलामोलाची साथ ऐकली. मन अगदी भरून आलं होतं !

त्यापूर्वी सन १९७२ मधे इंदोरला, अखिल भारतीय गांधर्व महाविद्यालय यांचे संगीत संमेलन झाले होते. तिथं ऐकायला, माझी आई आणि मामा गेले होते. मला जाता आले नाही. तिथं कार्यक्रमानिमीत्त प्रसिद्ध झालेली स्मरणिका मी बघीतली मात्र ! त्यावेळी तिथं पं. गोपीकृष्ण यांचे नृत्य आणि साथीला होते, पं. किशन महाराज ! त्या स्मरणिकेतील अजून एक नांव त्याचवेळी लक्षात राहिले, शफात अहमद ! त्यांच्या पोरसवदा असलेल्या फोटोखाली, लिहीले होते - अद्भूत तयारी ! तबल्यांत, संगीतात बुद्धीला जितके महत्व आहे, तितकेच महत्व हे कठोर मेहनतीला पण आहे.

आज बरीच जुनी आठवण आली, ती आपल्यासाठी ! कदाचित पुण्यातील मित्रांना आठवत असेल, ही संगीत सभा ! आपल्याला तसे फार लवकर सोडून गेले ते !

10.1.2020