चहाचे बील कोणी द्यावे ?

चहाचे बील कोणी द्यावे ?

नुकतीच वकीली सुरू केली होती, त्यावेळी रावेरला आमच्या बाररूममधे चहापाण्याची वेळ आली, की मजा यायची ! तशी चहाची फार अशी आवड मला नव्हती, मग माझ्यासाठी मुद्दाम काॅफी बोलावली जाई. आमचा कॅंटीनवाला, लालचंद पाटील तर फक्त ‘मी आहे का’, एवढी चौकशी करून माझी काॅफी बऱ्याचवेळा पहिले घेऊन येई. यांवर पण, मला गमतीने बोलणे खावे लागत.
‘या ज्युनिअर लोकांचे बरे आहे, सिनीअरांच्या अगोदर नंबर !’

एकदा आम्ही असेच कॅंटीनमधे चहा प्यायला म्हणून, पाचसहा वकील मंडळी गेलो होतो. मी तर सर्वात ज्युनिअर !माझे चहापाण्याचे काम आटोपले, पण इतर वकील गप्पा मारत होते. मी उठलो आणि काउंटरपाशी आलो, आणि सर्वांचे चहापाण्याचे पैसे दिले. तेवढ्यात सर्वांचे आटोपले, आणि ते पण आले. आमच्याकडे त्यावेळी सर्वात जेष्ठ वकील हे, आर. जी. चौधरी होते. त्यांनी पैसे देण्यासाठी पैसे काढले. लालचंद पाटील यांनी, त्यांना मी पैसे दिल्याचे सांगीतले. एरवी शांत असणारे आर. जी. चौधरी वकील रागावले, आणि म्हणाले -
‘लालचंद, चहाचे बील कोणी द्यायचे असते ? लहानांनी का मोठ्यांनी ? ते पैसे परत दे, आणि इतके माहीत नाही तुला ? यापुढे लक्षात ठेव !’ लालचंद पाटील यांनी मला पैसे परत दिले. आर. जी. चौधरी वकीलांनी पैसे दिले. ही गंमत मदनलाल बोरा हा लालचंद पाटलांचा सहकारी पहात होता.

तिथून निघाल्यावर चावरे वकील त्यांना म्हणाले, ‘आज रामभाऊंना रागवतांना बघीतले बुवा.’ त्यांवर आर. जी. चौधरी वकीलांना हसू आले. मात्र, त्यांनी चावरे वकीलांना व मला ‘वडीलधारेपण जपणाऱ्या ज्या पद्धती आहेत, त्या आपण सर्वांनी जपल्या पाहीजेत. आपल्यांत आपुलकीची भावना रहाते. उद्या तुम्हाला व्यवसायातील काही अडीअडचण आली, तर याच आपुलकीच्या भावनेने तुम्ही नि:शंकपणे आमच्याकडे याल. यातूनच पुढची पिढी घडत असते. यापुढे तुमच्यापेक्षा कोणी सिनीअर वकील असेल, तर असे करू नका. तुम्हाला विशेष वाटत नाही, पण तो दुखावतो.’ मी हे ऐकल्यावर अक्षरश: खजील झालो.

तेव्हापासून ठरवून टाकले, आमच्यासोबत चहापाण्यास जर कोणी वडीलधारा वकील योगायोगाने जरी आला असेल, तर प्रघाताप्रमाणे, चहापाण्याचे बील त्याने द्यायचे असते. ज्युनिअर वकीलाने पैसे द्यायचे नसतात. यावरून शहाणा होऊन, मी वरिष्ठ वकील श्री. वालावलकर, यांना मुंबईला काही कामाने भेटायला गेल्यावर, चुप्प काउंटरपाशी त्यांची वाट बघत उभा होतो. माझा अविर्भाव पाहून, त्यांना पण हसू आले.

आता ज्ञानाने झालो आहे, किंवा नाही ते सांगत नाही, पण वयाने बऱ्यापैकी वरिष्ठ झालो आहे. ही चालत आलेली पद्धत आता, मी कटाक्षाने पाळतो, अगदी अपरिचित वकील जरी सोबत असेल तरी ! चांगल्या, आपुलकी निर्माण करणाऱ्या पद्धती, आपण किरकोळ व्यवहाराचा विचार करत, गमवायला नको. त्या व्यवहारातून मिळणाऱ्या तात्पुरत्या फायद्यापेक्षा, कायमस्वरूपी होणारा तोटा जास्त असतो.

आताच Rajesh Mandlik यांची पोस्ट वाचली. वडीलधारा म्हणून बील दिले आणि मला आमच्याकडील वकीलांत असलेली, पद्धत आठवली.

—— अलिकडे यांत पण बदल होत आहे. वेदना होतात त्यावेळी ! व्यवहाराच्या नादात आपण कितीतरी चांगल्या, आपुलकी निर्माण करणाऱ्या गोष्टी सोडून देत आहोत.

25.12.2019