माजे रानी माजे मोगा तुजे दोल्यांत सोधता ठाव

माजे रानी माजे मोगा
तुजे दोल्यांत सोधता ठाव

शाळेत असतांना गांवच्या राजे रघुनाथराव देशमुख तालुका मुक्तद्वार वाचनालय येथे बरीच पुस्तके वाचली. वाचण्यासाठी सोपी पद्धत म्हणजे एकेक लेखकाचे पुस्तक वाचायचे. यादीतील त्या लेखकाची तेथील पुस्तके संपली की मग दुसरा लेखक !

केव्हातरी वाटले की जयवंत दळवी यांचे वाचावे. त्यांची बरीच पुस्तके वाचली, ठणठणपाळ या नांवाने चालवत असलेले सदर नियमीत वाचायचो. पण असेच एकदा ‘महानंदा’ ही कादंबरी वाचनांत आली, अन् सुन्न झालो. काय आणि कसे आयुष्य जाते माणसाचं ! आपण कल्पना करू शकत नाही. ही कादंबरी व तिचा विषय जो माझ्या मनांत रुतलेला आहे, तो खोलवर !

त्या नंतर असाच योग आला ते दादर येथील शिवाजी मंदीरात ‘गुंतता ह्रदय हे’ नाटक पहाण्याचा ! नाट्यरूपांतर आपल्याला माहिती आहे की समर्थपणे केले होते ते शन्ना उपाख्य शं. ना. नवरे यांनी ! कलाकार होते मराठीतील समर्थ नाट्य कलावंत - आशा काळे, फैयाज आणि साक्षात कै. डॉ. काशिनाथ घाणेकर ! मूळ पाया मजबूतच होता, त्याचे नाट्यरूप तर अप्रतिम ! मनाला गुंतवून ठेवणारे !

‘मुलगी झाली तर हे नांव ठेवेन आणि मुलगा झाला तर हे’ आशा काळेचा कै. काशिनाथ घाणेकर यांचा संवाद अजूनही मनांतून जात नाही. या तारूण्यातील हळव्या भावनांचा चक्काचूर समाज व कुटुंब कसा करते आणि परिणाम मात्र ते निष्पाप जीव आयुष्यभर कसे भोगत रहातात. त्या जीवांना तर बिचारे हे कसले भोग आहे ते पण समजत नाही. खरंय ! आयुष्यात अतर्क्य घटना घडत जातात, आपण त्या भोवऱ्यात सापडतो ! तो भोवरा आहे का खळाळते मोकळे, वहाते पाणी आहे हे पण समजत नाही, त्या जीवांना !

त्या नंतर बनला ‘महानंदा’ हा चित्रपट ! शांता शेळके यांच्या गीतातील भावना स्वरबद्ध केल्या आहेत संगीतकार पं. ह्रदयनाथ मंगेशकर यांनी ! त्याच तोलामोलाने स्वरात व्यक्त केल्या आहेत, स्वरलता अर्थात लता मंगेशकर व सुरेश वाडकर यांनी !

आज औरंगाबाद आकाशवाणी केंद्रावर गाणे लागले होते. बस - मन मागे मागे गेले !

 दिनांक ७ ऑक्टोबर २०१७

https://www.youtube.com/watch?v=fEHTvA_WD5M