आमच्या गांवी कोर्टात असिस्टंट रजिस्ट्रार होते, नंतर ते बहुदा जिल्हा कोर्टाचे रजिस्ट्रार झाले. हिंदीभाषिक होते, पण मराठी आणि इंग्रजीचे पण त्यांचे ज्ञान चांगले होते. त्यांना न्यायालयीन कार्यपद्धतीचेच ज्ञान चांगले होते असे नाही, तर कायद्याचे पण ज्ञान कामापुरते होते. कोर्टातील पक्षकारांना ते बऱ्याच वेळा सहज व हसतमुख चेहऱ्याने मदत करत असत, काही विशेष अपेक्षा न ठेवता ! मग असे पक्षकार, त्यांना कोर्टाच्या कामकाजाबद्दल काहीबाही विचारून त्रस्त करून सोडत. त्यांच्याजवळ विविध म्हणी, वाक्प्रचार यांचा बऱ्यापैकी भरणा होता.

आज सहज एक वाक्य आठवले. कोर्टाच्या हुकूमनाम्याबद्दल आहे. समोरचा दाद देत नाही, म्हणून याला नाईलाजाने न्यायालयांत दावा करावा लागतो. त्याच्या बाजूने निकाल लागतो. एवढ्या कष्टानंतर आणि भाग्याने मिळालेल्या न्यायालयाच्या हुकूमनाम्याचे काय करायचे ? ते मुळातच ऐका -

दावा किया, तगादा छूटा । घर घर रेवडी बाटो ।
बडे भागसे मिली हैं डिक्री । शहद लगाके चाटो ।

© ॲड. माधव भोकरीकर

14.2.2020